June 2022

Na czym polega wymiana udziałów w spółce z o.o.? Praktyczne omówienie wraz z przykładami i case study

6 minut
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Contents

Transakcja wymiany udziałów to sposób przejęcia spółki przez większego inwestora lub nabywcę. W ramach transakcji wymiany udziałów, wspólnik spółki zbywanej, wnosi jej udziały aportem do spółki nabywającej, sam dostając w zamian udziały w spółce nabywającej.

W efekcie, spółka nabywająca zyskuje bezwzględną większość głosów w spółce nabywanej (lub powiększa już posiadaną większość), a dotychczasowy wspólnik spółki nabywanej zostaje wspólnikiem inwestora/nabywcy.

Aby było łatwo zrozumieć cały proces — przejęcie udziałów w spółce z o.o. można przedstawić za pomocą schematu:

  1. Wyobraźmy sobie, że fikcyjna spółka ROBERT Sp. z o. o. chce przejąć swojego rywala – KRZYSZTOF sp. z o.o. – właśnie poprzez zamianę udziałów.
  2. ROBERT dalej więc udziałowcom KRZYSZTOFA określoną liczbę własnych udziałów w zamian za każdy udział KRZYSZTOFA, jaki ci udziałowy posiadają,
  3. Przykładowo, w wymianie 1.5 do 1, udziałowiec KRZYSZTOFA posiadający 100 udziałów KRZYSZTOFA, skończy transakcje jako właściciel 150 udziałów ROBERTA.
  4. >W efekcie tej wymiany, ROBERT uzyska większość udziałów (lub zwiększy już posiadają większość) w KRZYSZTOFIE, a udziałowcy KRZYSZTOFA staną się udziałowcami ROBERTA.

Wymiana udziałów to więc nic innego jak podwyższenie kapitału zakładowego w spółce nabywającej, które aportem pokrywa wspólnik spółki zbywanej – tym aportem są udziały posiadane przez niego w spółce zbywanej. W zamian dostaje oczywiście udziały powstałe w wyniki podwyższenia w spółce nabywającej.

Poniższa grafika także klarownie obrazuje cały proces:





Uczestnictwo w procesie przejęcia polskiej spółki odzieżowej przez zagraniczny marketplace (wymiana udziałów).

Taki sposób przejęcia jednej spółki przez inną jest często spotykany także w polskiej rzeczywistości. Tak się składa, że nasza Kancelaria Sawaryn i Partnerzy Sp. k. miała okazję pracować przy transakcji wymiany udziałów, do jakiej doszło pomiędzy spółkami Miinto oraz Showroom.

Począwszy od lutego 2019 roku prawnicy Kancelarii brali aktywny udział w procesie przejęcia polskiej spółki odzieżowej Showroom przez zagraniczne Miinto.

Showroom to polska platforma oferująca ponad 600 marek odzieżowych, natomiast Miinto zostało założone 10 lat temu, działa jako marketplace odzieżowy i oferuję produkty ponad 1,8 tys. marek i butików modowych, w 6 różnych krajach Europy.

O całej transakcji można przeczytać w licznych publikacjach na ten temat:

Artykuł 1

Artykuł 2

We wskazanej transakcji doszło do zamiany udziałów kapitału zakładowego Showroom na pakiet udziałów w spółce Miinto.

Masz dodatkowe pytania lub wątpliwości?
Write to us!Contact us

Wymiana udziałów – co wchodzi w skład transakcji?

Proces wymiany udziałów potrafi być skomplikowaną sprawą, trwającą nawet wiele miesięcy. We wskazanej transakcji spółek Showroom oraz Miinto, działania Kancelarii miały w szczególności uwzględniać interes spółki przejmowanej i obejmowały między innymi:

  1. Przeprowadzenie procesu badania prawnego dokumentów spółki polskiej, niemieckiej (będącej jednym ze wspólników spółki przejmowanej) oraz spółki przejmującej, w tym analizę umów spółek, statutów, umów wspólników (Shareholder Agreement), umów spółek z członkami zarządu, umów współpracy, umów pożyczek, umów o zachowaniu poufności (Non Disclosure Agreement), listów intencyjnych i innych;
  2. Przygotowanie Term Sheet porządkującego stosunki wspólników spółki przejmowanej w związku z przeprowadzeniem transakcji;
  3. Analizę i weryfikację dokumentów transakcyjnych: umowy przeniesienia udziałów (Share Transfer Agreement), w tym szczegółowych gwarancji stron (Warranties), aneksów do umów wspólników (Addendum to SHA) i umów sprzedaży udziałów niezbędnych na gruncie prawa polskiego;
  4. Negocjacje treści postanowień dokumentów transakcyjnych z zagranicznymi kancelariami prawnymi;
  5. Przygotowanie projektów dokumentów niezbędnych do zawarcia przez wspólników spółki przejmowanej w związku z realizacją transakcji, tj. aneksów do umów współpracy, umów pożyczek i umów wspólników spółki niemieckiej;
  6. Prace nad brzmieniem porozumień wspólników dotyczących wzajemnego rozliczenia i pełnienia dotychczasowych funkcji w Zarządzie spółki polskiej i niemieckiej;
  7. Dochowanie wszelkich wymogów potransakcyjnych.
  8. Kancelaria brała czynny udział w każdym z powyższych etapów, współpracując podczas ich realizacji z kancelariami prawniczymi z kilku krajów europejskich. Ze względu na udział w procesie podmiotów zagranicznych proces odbywał się w dwóch językach - polskim oraz angielskim.

Wymiana udziałów – jak zabezpieczyć interes przejmowanego?

Jak w każdej transakcji przejęcia jednej spółki przez inną, szczególnie ważne wydaje się zabezpieczenie interesów osób powiązanych ze spółką przejmowaną. Ponieważ osoby te tracą z reguły decyzyjność w spółce (tracąc większość głosów na zgromadzeniu wspólników takiej spółki) zasadne jest odpowiednie zadbanie o ich interesy.

W przytoczonym przykładzie transakcji wymiany udziałów, praca Kancelarii skupiona była głównie na analizie i opracowaniu dokumentów korporacyjnych. Ponadto Kancelaria przygotowała również rekomendacje w zakresie dopuszczalności akceptacji dokumentów proponowanych przez przejmującą spółkę oraz konieczności wprowadzenia niezbędnych zmian leżących w interesie zbywających spółkę przejmowaną.

W ramach zabezpieczenia interesów osób związanych ze spółką przejmowaną, Kancelaria przygotowała m.in. dokumenty gwarantujące, że po sfinalizowaniu wymiany nie nastąpią żadne zmiany personalne w zespole polskiej spółki – przynajmniej w określonym przez strony czasie.

Działania Kancelarii w sposób szczególny były skoncentrowane więc na pełnym zabezpieczeniu dotychczasowych członków organów spółki. Dotyczyło to zarówno stabilności pełnionego stanowiska, jak i aspektu finansowego. Cel ten został zrealizowany poprzez przygotowanie projektów stosownych porozumień, listów intencyjnych (Letter of Intent) i umów o zachowaniu poufności (Non Disclosure Agreement) – wszystko w wersjach dwujęzycznych.


Masz dodatkowe pytania lub wątpliwości?
Write to us!Contact us

Wymiana udziałów a podatek PIT, CIT i PCC – czy to się opłaca?

Wymiana udziałów to popularna forma inwestowania w spółki z uwagi na korzyści podatkowe jakie ze sobą niesie.

Najprościej mówiąc, wymiana udziałów jest neutralna podatkowo, a więc nie powoduje powstania obowiązku zapłaty podatku dochodowego po żadnej ze stron. Aby tak było muszą być jednak spełnione pewne warunki:

  1. Po pierwsze, transakcja jest przeprowadzona z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych oraz
  2. Podmioty biorące udział w tej transakcji podlegają w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia,

Ponadto, spółka nabywająca musi w wyniki transakcji:

  1. Uzyskać bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, albo
  2. Zwiększyć ilość udziałów w spółce, w której już posiada bezwzględną większość prawa głosu .

Ponadto transakcja wymiany udziałów nie podlega podatkowi VAT oraz PCC.

Warto także zwrócić uwagę na jeszcze jedną okoliczność budzącą wątpliwości. Czy wymiana udziałów jest neutralna podatkowo w sytuacji, gdy do wymiany dochodzi z jednym wspólnikiem, czy będzie neutralna także gdy dochodzi do wymiany z wieloma wspólnikami? Problem powstał w związku z brzmieniem art. 12 ust. 4d z ustawy o CIT, który wspomina o „przekazaniu udziałów wspólnikowi”, a więc użyta została liczba pojedyncza. Na tej podstawie organy skarbowe sztywno trzymają się stanowiska, że wymiana udziałów będzie neutralna tylko gdy dochodzi do wymiany z jednym wspólnikiem.

Takie stanowisko jest jednak bezzasadne, a potwierdzają to coraz liczniejsze wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego. Na tą chwilę jest ponad 25 wyroków NSA, w których sąd ten potwierdza, że wymiana jest neutralna także gdy dochodzi do niej z wieloma wspólnikami spółki przejmowanej. Takie stanowisko wydaje się zresztą jedynym logicznym.

Ostatecznie, 7 maja 2021 r. MF wydał ogólną interpretację (DD7.8203.1.2021), w której potwierdził, że neutralność podatkową należy również stosować sytuacji, w której większość głosów w spółce nabywanej jest uzyskiwana przez spółkę nabywającą w wyniku nabycia udziałów od większej liczby udziałowców w drodze odrębnych transakcji zawartych w okresie
6 miesięcy.


Wymiana udziałów – czy warto, kiedy zrobić?

Wymiana udziałów jest więc narzędziem sprzyjającym prowadzeniu inwestycji z dodatkową optymalizacją podatkową. Na pewno warto rozważyć więc tą formę działania przy planowaniu nabywania udziałów w spółce z o.o. (lub akcji w spółce akcyjnej).

Dzięki wymianie udziałów, do przychodów podatkowych udziałowców nie zalicza się wartości udziałów nabytych w spółce nabywającej. Z kolei spółka nabywająca nie ma przychodu w wysokości wartości udziałów nabytych od udziałowców spółki nabywanej.

Sam proces wymaga dobrego przygotowania całej transakcji i opiera się na sprawnym poruszaniu w prawie korporacyjnym.

Jeżeli temat Cię zainteresował lub chcesz dopytać o wymianę udziałów CIT, zapraszam do kontaktu z Kancelarią, chętnie pomożemy w takim procesie.

Is this article not enough?
If you still haven't found answers to your questions or require legal advice - we're here to help.

Fill out our contact form, let's talk.

Contact us
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Contents