Polska Strefa Inwestycji (PSI) to rządowy program wsparcia dla firm, oferujący zwolnienia podatkowe w zamian za realizację nowych inwestycji. Program ten wspiera projekty z różnych branż i skierowany jest zarówno do dużych przedsiębiorstw, jak i małych i średnich firm.
Program PSI jest przeznaczony dla firm planujących nowe inwestycje, takie jak budowa nowych zakładów produkcyjnych, centrów usługowych czy badawczo-rozwojowych. Wspiera zarówno inwestycje od podstaw, jak i rozbudowę istniejących zakładów. Program obejmuje wszystkie grupy przedsiębiorstw, lecz małe i średnie firmy mogą liczyć na preferencyjne warunki – niższe minimalne wartości inwestycji zależne od wielkości firmy i regionu.
Chociaż PSI obejmuje szerokie spektrum branż, priorytetowo traktowane są inwestycje w obszarach:
Niektóre branże nie mogą korzystać z PSI, w tym przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją:
oraz firmy działające w sektorze energetycznym, handlu hurtowego i detalicznego, budowlanym, zakwaterowania, gastronomii i gier hazardowych.
Przedsiębiorcy mogą uzyskać ulgę w podatku dochodowym nawet do 15 lat. Wysokość zwolnienia zależy od wielkości przedsiębiorstwa i lokalizacji inwestycji – im słabiej rozwinięty gospodarczo region, tym wyższe wsparcie, od 10% do 50% wartości inwestycji.
Program PSI oferuje wsparcie na okres od 10 do 15 lat, co pozwala przedsiębiorcom długofalowo planować rozwój działalności przy wsparciu zwolnień podatkowych.
Program dostępny jest dla szerokiego grona przedsiębiorstw, w tym małych i średnich firm oraz dla branż innowacyjnych.
Krok 1: Sprawdź, czy kwalifikujesz się do programu PSI
Na początek określ, czy Twoje przedsiębiorstwo spełnia kryteria programu PSI pod kątem wielkości, wartości inwestycji i innych kryteriów.
Wielkość przedsiębiorstwa
Program PSI jest dostępny dla przedsiębiorstw o różnej skali działalności, a wielkość firmy jest istotna przy określaniu minimalnych wartości inwestycji:
Wartość inwestycji i liczba miejsc pracy, które firma planuje utworzyć, będą się różnić w zależności od tego, do jakiej kategorii przedsiębiorstwa należysz.
Podmioty uprawnione do zwolnienia z opodatkowania
CIT
Zgodnie z ustawą o CIT, z ulgi mogą skorzystać m.in. osoby prawne, spółki kapitałowe w organizacji oraz inne jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (z pewnymi wyjątkami):
PIT
Natomiast zgodnie z ustawą o PIT, do ulgi uprawnieni są także:
Typ inwestycji
PSI wspiera pięć głównych typów inwestycji:
Nowa inwestycja polegająca na założeniu przedsiębiorstwa lub zakładu, zgodnie z unijnymi regulacjami, oznacza powołanie niezależnego podmiotu oddzielonego od pozostałych działań podatnika. Aby inwestycja mogła zostać uznana za nową, przedsiębiorstwo (lub zakład) musi być samodzielne i funkcjonować niezależnie od pozostałych obszarów działalności gospodarczej. Tworzenie nowego przedsiębiorstwa nie może być mylone z działaniami optymalizacyjnymi, które w sposób nieuzasadniony przesuwają składniki majątku z innej części działalności podatnika, tworząc pozory realizacji tego typu inwestycji.
Działający już zakład może otrzymać wsparcie na rozwój mocy produkcyjnych, jednak zakup pojedynczej maszyny lub urządzenia jest kwalifikowany jedynie wtedy, gdy znacznie podnosi efektywność produkcji.
Przykład: Jeśli firma kupi nową maszynę lub robota spawalniczego, który umożliwi zwiększenie liczby produkowanych wyrobów, oznacza to zwiększenie zdolności produkcyjnych. Natomiast zakup maszyny jedynie zastępującej dotychczasowe urządzenie, bez wzrostu wydajności, nie kwalifikuje się jako inwestycja rozwojowa.
Dywersyfikacja polega na wprowadzeniu do oferty zakładu nowych produktów, które wcześniej nie były w nim wytwarzane. Proces ten wymaga inwestycji w nowe aktywa trwałe lub technologie, umożliwiające produkcję nowych wyrobów lub znaczącą modernizację obecnych linii produkcyjnych.
Przykład: Przedsiębiorstwo, które przed realizacją projektu produkowało jedynie kolektory słoneczne, po jego zakończeniu rozpoczyna również produkcję automatyki do systemów solarnych. Wprowadzenie nowego rodzaju produktów do produkcji stanowi przykład dywersyfikacji.
Kwalifikowane są inwestycje, które wprowadzają istotne zmiany w technologii produkcji zakładu, co prowadzi do zwiększenia efektywności. Przykładem takiej zmiany jest przejście z ręcznej na zautomatyzowaną linię produkcyjną, co przyczynia się do podniesienia wydajności.
Przykład: Zmiana w procesie produkcyjnym może mieć miejsce, gdy firma wcześniej produkowała kolektory słoneczne na ręcznej linii technologicznej, a po realizacji projektu cała produkcja zostaje zautomatyzowana.
Przejęcie majątku zakładu zagrożonego likwidacją może być uznane za nową inwestycję, pod warunkiem, że przedsiębiorstwo dokonujące zakupu jest niezależne od sprzedającego. Nabycie aktywów dotyczy wyłącznie materialnych zasobów zakładu, a nie obejmuje przejęcia akcji lub udziałów.
Krok 2: Oceń minimalną wartość inwestycji
Wartość inwestycji, od której możesz starać się o wsparcie, zależy od wielkości firmy oraz lokalizacji planowanej inwestycji. Niższe wartości obowiązują dla mikro i małych przedsiębiorstw, a wyższe dla średnich i dużych firm. Progi te różnią się także w zależności od regionu – w mniej rozwiniętych obszarach wymagania są niższe, aby zachęcić do inwestowania w tych rejonach.
Gdzie szukać więcej informacji na temat minimalnych nakładów inwestycyjnych w PSI w roku 2024/2025?
25 września 2024 r. wprowadzono nowe progi dotyczące minimalnych nakładów inwestycyjnych dla firm ubiegających się o zwolnienie podatkowe, w ramach Polskiej Strefy Inwestycji. Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa GUS w zakresie przeciętnej stopy bezrobocia, a także Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie pomocy publicznej udzielanej niektórym przedsiębiorcom na realizację nowych inwestycji, przedstawione regulacje będą obowiązywały do września 2025 r.
Minimalne nakłady inwestycyjne w PSI
Krok 3: Sprawdź lokalizację inwestycji
Program PSI oferuje zróżnicowane warunki wsparcia w zależności od regionu, aby wspierać rozwój słabiej rozwiniętych obszarów. Wsparcie jest największe dla inwestycji realizowanych w słabiej rozwiniętych regionach.
Lokalizacja inwestycji decyduje również o długości okresu zwolnienia podatkowego, który może wynosić od 10 do 15 lat:
Wysokość ulgi zależy od lokalizacji oraz wielkości firmy:
Warunki korzystania ze zwolnienia z opodatkowania
Aby móc skorzystać z ulg, przedsiębiorca musi utrzymać nowe inwestycje oraz środki trwałe przez okres co najmniej:
Okres zwolnienia
Zwolnienie podatkowe w ramach Polskiej Strefy Inwestycji (PSI) jest przyznawane na okres 10, 12 lub 15 lat w zależności od lokalizacji inwestycji:
Długość okresu zwolnienia zależy więc od regionu, w którym realizowana jest inwestycja, z preferencjami dla mniej rozwiniętych obszarów.
Przykład: Jeśli średnie przedsiębiorstwo planuje inwestycję o wartości 15 mln PLN w regionie, gdzie ulga wynosi 50%, a koszty kwalifikowane obejmują zakup maszyn oraz modernizację istniejącego zakładu, firma może uzyskać 7,5 mln PLN zwolnienia podatkowego (czyli 50% z 15 mln PLN).
Krok 4: Oceń, czy spełniasz kryteria jakościowe inwestycji
Im bardziej zaawansowana technologicznie i innowacyjnie inwestycja, tym większa szansa na uzyskania wsparcia.
Szczegółowy opis kryteriów jakościowych dla programu Polskiej Strefy Inwestycji (PSI) można znaleźć w aktach prawnych, w szczególności w dwóch dokumentach:
1.Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 sierpnia 2018 r. w sprawie pomocy publicznej udzielanej niektórym przedsiębiorcom na realizację nowych inwestycji. To rozporządzenie jest kluczowe, ponieważ precyzuje zarówno kryteria jakościowe, jak i ilościowe, które muszą spełniać inwestycje kwalifikujące się do ulgi podatkowej w ramach PSI.
Szczegółowe kryteria jakościowe
2. Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji – ustanawia ogólne zasady przyznawania wsparcia, definiując rodzaje inwestycji objętych ulgami i uprawnienia różnych podmiotów (jak Ministerstwo Rozwoju i Technologii czy zarządy SSE) do wydawania decyzji o wsparciu.
Ponadto, na stronach internetowych zarządzających Specjalnymi Strefami Ekonomicznymi (np. Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej – https://www.ksse.com.pl/akty-prawne-2380 lub Krakowskiego Parku Technologicznego – https://www.kpt.krakow.pl/polska-strefa-inwestycji/dokumenty-do-pobrania/) często można znaleźć dokumenty uzupełniające i szczegółowe wytyczne, które opisują wymagania jakościowe i procedury składania wniosków.
Krok 5: Zidentyfikuj koszty kwalifikowane
Ważnym aspektem programu PSI jest to, że wsparcie dotyczy jedynie tzw. kosztów kwalifikowanych, które obejmują:
Prawo do zwolnienia z opodatkowania dochodu z tytułu realizacji nowej inwestycji jest uzależnione od poniesienia kosztów kwalifikowanych.
Katalog ponoszonych wydatków, które można uznać za koszty kwalifikowane określa § 8 rozporządzenia o WNI. Za koszt kwalifikowany, zgodnie z ww. rozporządzeniem o WNI, uznaje się koszty:
Więcej na temat kosztów kwalifikowanych można znaleźć np. w Objaśnieniach podatkowych z 2020 r.
Krok 6. Złóż wniosek o decyzję o wsparciu
Jeśli spełniasz kryteria i masz jasno sprecyzowany plan inwestycyjny, przygotuj dokumenty potrzebne do złożenia wniosku w odpowiedniej Specjalnej Strefie Ekonomicznej (SSE).
Wniosek można złożyć m.in. do zarządu SSE, np. w Krakowskim Parku Technologicznym, gdzie dostępne są wzory formularzy i załączników. Wzór wniosku obejmuje:
Przy składaniu wniosku o wsparcie w ramach Polskiej Strefie Inwestycji (PSI), oprócz podstawowych dokumentów, takich jak biznesplan, sprawozdanie finansowe i formularze z załącznikami, mogą być wymagane dodatkowe dokumenty:
– Zaświadczenia z banków o posiadanych środkach lub kredytach przeznaczonych na realizację inwestycji.
– Deklaracje wsparcia od partnerów inwestycyjnych lub instytucji finansowych, jeśli finansowanie pochodzi z więcej niż jednego źródła.
– Raport środowiskowy lub ocena oddziaływania na środowisko – jeśli inwestycja wymaga uzyskania zgód środowiskowych, konieczne może być przedłożenie dokumentacji potwierdzającej minimalizację wpływu na środowisko.
– Analiza rynku pracy i wpływu inwestycji na region – jeżeli inwestycja dotyczy większego zatrudnienia, analiza rynku pracy może potwierdzić zasadność rozwoju i zatrudnienia nowych pracowników.
– Dokumenty opisujące technologie i rozwiązania, które zostaną zastosowane w inwestycji (jeśli projekt zakłada wprowadzenie innowacyjnych technologii).
– Umowy o współpracy z instytucjami naukowymi i badawczymi – jeśli inwestycja zakłada współpracę z uczelniami lub ośrodkami badawczymi, konieczne jest przedłożenie stosownych umów lub listów intencyjnych.
– Plan zarządzania zasobami ludzkimi – dokument ten potwierdza gotowość zatrudnienia lokalnych pracowników i przewiduje szkolenia oraz rozwój ich kompetencji.
– Decyzje administracyjne związane z inwestycją (np. pozwolenia na budowę, zgłoszenia do lokalnych władz) – w przypadku gdy inwestycja wymaga uzyskania odpowiednich zgód lub pozwoleń przed rozpoczęciem prac.
– Zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach i składkach – z urzędów skarbowych i ZUS, co potwierdza rzetelność finansową przedsiębiorcy.
– Dokumentacja dotycząca energooszczędności lub plan zarządzania odpadami – szczególnie jeśli inwestycja realizuje kryteria związane ze zrównoważonym rozwojem.
– Jeśli wniosek składany jest przez pełnomocnika przedsiębiorcy, konieczne może być pełnomocnictwo upoważniające daną osobę do reprezentowania firmy w procesie ubiegania się o wsparcie.
Decyzję o wsparciu formalnie wydaje Minister Rozwoju i Technologii, ale to zarządzający SSE ocenia i prowadzi proces.
Krok 7. Realizacja inwestycji
Po uzyskaniu decyzji o wsparciu można rozpocząć realizację inwestycji. Udzielona pomoc publiczna przysługuje na okres 10-15 lat, zależnie od lokalizacji. Warto pamiętać, że rozpoczęcie inwestycji (np. budowy lub zakupu maszyn) przed uzyskaniem decyzji wyklucza możliwość uzyskania wsparcia - pomoc jest dostępna tylko dla nowych inwestycji, czy tych, które się nie rozpoczęły w momencie składania wniosku.
Krok 8. Kontrola i rozliczenie inwestycji
Po zakończeniu inwestycji firma jest zobowiązana do dostarczenia odpowiednich raportów i rozliczenia kosztów kwalifikowanych, na podstawie których przysługuje zwolnienie podatkowe.
Jak długo trwają formalności?
Formalności związane z uzyskaniem wsparcia w ramach Polskiej Strefy Inwestycji (PSI) zazwyczaj trwają od 1 do 3 miesięcy, ale mogą się różnić w zależności od złożoności inwestycji oraz czasu potrzebnego na zgromadzenie dokumentacji. Terminy są uzależnione również od regionu oraz lokalnej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (SSE) z którą współpracujesz.
Po złożeniu wniosku decyzja o wsparciu musi być wydana niezwłocznie, choć prawo nie definiuje dokładnych, sztywnych ram czasowych. Warto również wziąć pod uwagę czas na konsultacje i korekty, które mogą pojawić się na etapie oceny.
Jak wyglądają kontrole czy audyty działania i rozliczania się z inwestycji w PSI?
Kontrole i audyty inwestycji w ramach Polskiej Strefy Inwestycji (PSI) mają na celu monitorowanie zgodności realizowanych projektów z warunkami decyzji o wsparciu oraz z regulacjami dotyczącymi pomocy publicznej. Przedsiębiorcy korzystający z ulg muszą realizować projekt zgodnie z warunkami określonymi w decyzji o wsparciu, w tym osiągnąć wyznaczone cele dotyczące miejsc pracy, nakładów inwestycyjnych i kryteriów jakościowych.
Kontrole prowadzone przez organy podatkowe oraz instytucje nadzorujące PSI, takie jak PAIH i zarządy SSE, obejmują zgodność działań z regulacjami, monitorowanie postępów i rozliczenia z inwestycji, a także audyty, zwłaszcza przy dużych projektach. Ważnym aspektem są ceny transferowe, jeśli firma działa w ramach grupy kapitałowej. Stwierdzenie nieprawidłowości może skutkować zwrotem wsparcia wraz z odsetkami, dlatego przedsiębiorcy powinni ściśle monitorować realizację inwestycji, szczególnie pod kątem kryteriów jakościowych, takich jak innowacyjność, ekologiczność i liczba nowych miejsc pracy.
