styczeń 2023

Prawo autorskie w branży IT – najważniejsze informacje

6 minut
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Spis treści

Nie da się ukryć, że w ostatnich kilku latach to właśnie branża IT rozwinęła się najbardziej ze wszystkich. Nie ma zatem nic dziwnego w tym, że coraz większa liczba młodych osób wybiera podążanie ścieżką kariery w tej właśnie branży. Często zdarza się także, że przedsiębiorcy, którzy dotychczas nie mieli z nią do czynienia, chcą się przekwalifikować i działać w tym obszarze.


Jeśli jesteś programistą, prowadzisz własny softwarehouse lub po prostu interesują Cię tematy związane z IT, zdecydowanie powinieneś przeczytać poniższy artykuł. Dzięki jego lekturze poznasz najważniejsze kwestie dotyczące prawa autorskiego w kontekście branży IT. Pamiętaj o tym, że zaznajomienie z przepisami prawa autorskiego to jedna z najważniejszych rzeczy dla każdej osoby związanej z tą branżą. Jeśli ją zaniedbasz, możesz nie tylko wyrządzić szkodę całej firmie, ale i niechcący doprowadzić do jej upadku.

Osobiste a majątkowe prawa autorskie – czym są i czego dotyczą?

Czym różnią się prawa osobiste od majątkowych? Co to jest prawo autorskie?

Najprościej rzecz ujmując, zadaniem prawa autorskiego jest dokładne określenie relacji twórcy z utworem, który został przez niego wykonany. Reguluje ono również zasady korzystania z utworu oraz przeniesienia praw autorskich.


Co to są majątkowe prawa autorskie?

Majątkowe prawa autorskie dotyczą korzystania z utworu oraz zarabiania na jego wykorzystywaniu przez twórcę.  Są one zbywalne (czyli można je przenieść na inny podmiot) – przede wszystkim na podstawie umowy. Jest to ekonomiczny aspekt prawa autorskiego.


Co to są autorskie prawa osobiste?

Autorskie prawa osobiste regulują przede wszystkim więź twórcy z danym utworem. Mogą one polegać na oznaczeniu utworu imieniem i nazwiskiem, prawie do jego pierwszego udostępnienia czy nadzoru nad nim. Prawa te jednak nie mogą zostać przeniesione, nie mają też ograniczenia w czasie.


Choć praw osobistych nie można przenieść, to ich uregulowanie jest ważnym elementem zarządzania biznesem związanym z IT. Dlaczego? Twórca może  zobowiązać się, że - co prawda swoich praw nie przeniesie - ale nie będzie z nich korzystać.

Masz więcej pytań?
Napisz do nas!Skontaktuj się

Jak przenieść majątkowe prawa autorskie? Co to jest licencja?

Jak wspomnieliśmy już wcześniej, majątkowe prawa autorskie można zbyć – przenosząc je w całości lub udzielając stosownej licencji. Czym jest przeniesienie praw autorskich i jak tego dokonać? O czym powinieneś pamiętać, dając licencję?


Przeniesienie praw autorskich – najważniejsze informacje

Przeniesienie praw autorskich to „oddanie” w całości wszystkich autorskich praw majątkowych do danego utworu – czyli w branży IT na przykład kodu, czy też jego fragmentu. Pamiętaj o tym, że musi ono nastąpić za pośrednictwem umowy, która obowiązkowo musi zostać zawarta w formie pisemnej.


Dzięki zawarciu umowy, nabywca  będzie mógł korzystać z utworu w taki sam sposób, jak gdyby był jego twórcą. Będzie miał więc prawo do udzielania licencji, czy też przeniesienia praw na kolejną osobę.


Pamiętaj o tym, że jeżeli nie zawrzesz umowy w formie pisemnej lecz na przykład poprzez ustne czy korespondencyjne ustalenia, nie dojdzie do przeniesienia praw - a sama umowa będzie nieważna z mocy prawa. Jest to bardzo istotna kwestia, na którą trzeba zwrócić uwagę.


Co to jest licencja? Jak jej udzielić?

Udzielenie licencji jest alternatywą do przeniesienia praw autorskich. Na jej podstawie licencjobiorca (czyli chociażby Twój softwarehouse) dzięki niej uzyska prawo do korzystania z utworu – jednak tylko w ograniczonym zakresie. Nie jest natomiast uprawniony do zbycia praw do utworu, ale - o ile przewiduje to licencja - może udzielać dalszej licencji.


Podstawowa różnica pomiędzy przeniesieniem autorskich praw majątkowych a udzieleniem licencji jest taka, że w przypadku przeniesienia twórca wyzbywa się praw do utworu, zaś w przypadku licencji prawa te pozostają dalej przy nim. Czyli korzystającym jest w takim przypadku zarówno twórca, jak i licencjobiorca.


Licencja dzieli się na wyłączną i niewyłączną. Ta pierwsza gwarantuje, że licencjobiorca będzie jedynym, który z niej będzie korzystać. Oznacza to, że nikomu innemu twórca nie udzieli już licencji. Tak jak umowa przeniesienia autorskich praw majątkowych, musi ona zostać zawarta na piśmie pod rygorem nieważności umowy. Druga z kolei uprawnia licencjobiorcę do korzystania z danego utworu, zaś twórca może udzielić takich licencji dowolnej ilości innych podmiotów.

Licencja czy przeniesienie praw autorskich?

Na powyższe pytanie tak naprawdę nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy bowiem od tego z jakim konkretnie utworem masz do czynienia. Na przykład, jeżeli jesteś twórcą oprogramowania (utworu), wówczas umowa licencyjna z klientem jest rozwiązaniem słuszniejszym, zwłaszcza jeżeli dany utwór chcesz w dalszym ciągu rozbudowywać, modyfikować, czy też udostępniać innym. Możesz udzielić licencji wielu podmiotom (oczywiście jeżeli nie jest ona licencją wyłączną).


Jeżeli więc tworzysz jakąś aplikacje lub oprogramowanie (np. SaaS), z którego później ma korzystać możliwe dużo użytkowników – każdemu z nich będziesz udzielał licencji, a nie przenosił prawa.


Jeżeli natomiast jako firma IT chcesz nabyć prawa autorskie, wówczas lepszym rozwiązaniem jest transfer praw autorskich na Twoją rzecz. Zwłaszcza, jeżeli chcesz dane rozwiązanie dalej rozwijać - ale już w ramach własnej działalności. Tak samo zresztą, jeśli na przykład dany  program jest częścią większej całości, którą wykonujesz na rzecz swojego klienta. Wówczas możesz zarówno udzielić licencji do tego rozwiązania, jak i przenieść prawo na jeszcze inną osobę.


Zarówno w umowie transferu praw jak i licencji, należy pamiętać by dokładnie określić zakres przenoszonych praw, a także zakres pól eksploatacji – czyli sposobu wykorzystania utworu. Trzeba również dokładnie ustalić zakres wynagrodzenia.

Masz więcej pytań?
Napisz do nas!Skontaktuj się

Prawa autorskie a pracownicy lub współpracownicy

Jeżeli  przy projekcie pracuje więcej osób, softwarehouse powinien zagwarantować, że prawa do wykonanych utworów (lub części) zostaną przeniesione przez pracowników. Zasady transferu takiego prawa różnią się w zależności od tego na podstawie jakiej umowy zatrudniony jest pracownik.


Umowa o pracę a przeniesienie praw autorskich

Co do zasady, pracodawca nabywa wszelkie majątkowe prawa autorskie, które wytworzył pracownik w związku z wykonywaniem pracy. Dzieje się tak z mocy samego prawa. Jeżeli więc tworzenie programu komputerowego lub jego części należy do obowiązków pracownika, wówczas pracodawca nie potrzebuje dodatkowych umów, by nabyć majątkowe prawa autorskie do powstałego utworu.


Warto natomiast uregulować w umowie o pracę takie kwestie jak zagwarantowanie korzystania z utworu w wystarczającym zakresie czy prawo do rozporządzania nim. Kluczowe jest też prawidłowe określenie zakresu obowiązków pracownika.


Kontrakt B2B a przeniesienie praw autorskich

W branży IT bardzo często spotykanym zjawiskiem jest zawieranie pomiędzy przedsiębiorcami umów business to business, czyli w skrócie B2B. Umowy takie charakteryzują się dużą samodzielnością stron oraz swobodą ustalenia zasad, na których będą one współpracować.


W umowie B2B powinieneś zagwarantować, że Twój partner przeniesie na softwerehouse prawa autorskie do stworzonego utworu, a względnie udzieli odpowiednio szerokiej licencji. Ten rodzaj umowy różni się od stosunku pracy i nie gwarantuje automatycznego przeniesienia praw autorskich.


Umowa business to business powinna regulować również wszelkie kwestie związane z chwilą przeniesienia prawa, pola eksploatacji, zasad wynagrodzania czy też korzystania przez autora z praw osobistych oraz odpowiedzialności kontraktorów.

Umowa o dzieło/umowa zlecenie a przeniesienie praw autorskich

W wypadku umowy o dzieło oraz umowy zlecenia, podobnie jak przy umowie B2B, zamawiający czy też zlecający, nie nabywa od współpracownika praw autorskich automatycznie. Umowa musi więc te kwestie odpowiednio uregulować. W umowie powinny się zatem znaleźć zapisy, na podstawie których zostanie przeniesione prawo autorskie do oprogramowania.


W każdym z powyższych rodzajów współpracy należy pamiętać o formie umowy. Jeżeli ma zostać przeniesione prawo autorskie lub udzielona licencja wyłączna, wówczas koniecznie należy zawrzeć pisemną umowę.



Artykuł to za mało?
Jeśli wciąż nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania lub potrzebujesz konsultacji - skorzystaj z naszej porady prawnej!

Wypełnij formularz kontaktowy, porozmawiajmy.

Skontaktuj się
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Spis treści
Proponowane artykuły